Mουσείο παραδοσιακής μουσικής στα Τρίκαλα http://www.gardiki.net/ |  |  |
 Για άλλη μια φορά ο Σωτήρης Τόγελος, αυτός ο ακούραστος αγωνιστής της παράδοσης, μας εξέπληξε με τον πιο ευχάριστο τρόπο. Όπως διαβάζουμε και σε δισέλιδη συνέντευξή του στην τρικαλινή εφημερίδα "Πρωινός Λόγος" της 4ης Νοεμβρίου, αποφάσισε να προσφέρει στον Πολιτιστικό Οργανισμό Δήμου Τρικκαίων το συλλεκτικό του αρχείο για την ίδρυση μουσείου με την επωνυμία "Νίκος Καρακώστας". Πρόκειται σίγουρα για μια πρωτοποριακή κίνηση του Γαρδικιώτη γιατρού, παραδοσιακού μουσικού και συλλέκτη και μάλιστα ήταν όραμα και αίτημά του εδώ και τριάντα χρόνια. Ένα αίτημα που επιτέλους παίρνει σάρκα και οστά και δείχνει με τον καλύτερο τρόπο πως στην ιδιωτική πρωτοβουλία και μόνο σε αυτή χρωστάμε τη διάσωση μέρους των προπολεμικών μουσικών καταγραφών. Καταγραφών της ατόφιας παράδοσης, του αυθεντικού μας δημοτικού τραγουδιού, που έγιναν σε Ελλάδα και Αμερική, σε δίσκους 78 στροφών. Παρά την απαξίωση αυτών των δίσκων σε άλλες εποχές, υπήρξαν άνθρωποι σαν τον Σωτήρη Τόγελο που κοίταζαν μπροστά και διέσωσαν όσο από αυτόν τον πλούτο ήταν δυνατό, για να μπορούμε εμείς οι νέοι σήμερα που αγαπάμε την παραδοσιακή μουσική να διδασκόμαστε από τα πρώτα αυτά και γνήσια ακούσματα, από τους πραγματικούς πρωτομάστορες του δημοτικού. Μάλιστα και άλλοι συλλέκτες προσφέρονται να δώσουν μέρος του αρχείου τους, ενώ θα υπάρξει υλικό και αφιερώματα στο μουσείο αυτό και στους μεταγενέστερους εξαίρετους παραδοσιακούς μουσικούς των Τρικάλων.Όσο για το ποιός ήταν ο Τρικαλινός και συνάμα πανελλήνιος κλαρινίστας Νίκος Καρακώστας -τον οποίο δυστυχώς ελάχιστοι μνημονεύουν σήμερα- και γιατί, όπως διαβάζουμε στη συνέντευξη, αξίζει να σταθεί δίπλα στον πανελλήνιο Βασίλη Τσιτσάνη, μπορείτε να στο διαπιστώσετε στο πλήρες κείμενο της συνέντευξης που ακολουθεί... Εμείς οφείλουμε να συγχαρούμε τον Σωτήρη Τόγελο για τη συγκινητική αυτή του χειρονομία, σε καιρούς αδιαφορίας για το συλλογικό καλό, εγωισμού και μισαλλοδοξίας. Ελπίζουμε δε η προσφορά αυτή να πιάσει τόπο και να τη χειριστεί σωστά και με σεβασμό ο Δήμος Τρικκαίων. [Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Σωτήρη Τόγελου στη δημοσιογράφο Λέλα Κατεχάκη -lelakatehaki@yahoo.gr- του Πρωϊνού Λόγου.] Μετά από τριάντα χρόνια προσπάθειας δημιουργίας Μουσείου Παραδοσιακής Μουσικής στα Τρίκαλα με την ονομασία "Νίκος Καρακώστας" από το Σωτήρη Τόγελο, τον συμπολίτη συλλέκτη δίσκων παραδοσιακής μουσικής 78 στροφών, το όνειρό του αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα. Μετά τη θετική απάντηση που πήρε από τον Πολιτιστικό Οργανισμό του Δήμου Τρικκαίων μιά στον "Πρωινό Λόγο" για την ιστορική και πολιτιστική αξία αυτών των δίσκων και τις εγκληματικές αμέλειες της Πολιτείας να διασώσει τον πλούτο του ηχητικού υλικού των αρχών του 20ου αιώνα. Ας γνωρίσουμε λοιπόν τον γνωστό - άγνωστο ταλαντούχο καλλιτέχνη, μέσα από τα λόγια του συλλέκτη Σωτήρη Τόγελου και ας αφήσουμε το έργο του να εμπνεύσει τις νεότερες γενεές, μέσα από ένα λίκνο παράδοσης που ξεκινά να γεννιέται στην πόλη μας. Λ.Κ.: Υπάρχει αρχείο παραδοσιακών τραγουδιών στην Ελλάδα;  Σ.Τ.: Στην Ελλάδα δεν υπάρχει δυστυχώς αρχείο δημοτικών τραγουδιών, γιατί η πολιτεία δεν φρόντισε να κρατήσει τις μήτρες ή τους δίσκους 78στροφών. Ούτε οι δισκογραφικές εταιρείες. Λόγω αυτού του γεγονότος πολλά παραδοσιακά τραγούδια που ήταν σε δίσκους χάθηκαν, ή όσα σώθηκαν, σώθηκαν από τους συλλέκτες. Δεν ξέρω τι γίνεται με τις ηχογραφήσεις που έγιναν στην Αμερική, όταν οι Έλληνες στις αρχές του 20ου αιώνα πήγαν ως μετανάστες εκεί. Πήγαν περίπου μισό εκατομμύριο Έλληνες εκεί και μαζί κουβάλησαν και τα τραγούδια τους. Τότε στην Ελλάδα δεν υπήρχαν δισκογραφηκές εταιρείες. Στην Αμερική όμως υπήρχαν. Εκεί οι Έλληνες οργανοπαίκτες δημοτικής μουσικής, ή δημοτικίζοντες οργανοπαίκτες έγραψαν για πρώτη φορά τα δημοτικά τραγούδια ή οργανικά ή μη ρυθμικά, τα λεγόμενα κλέφτικα, της τάβλας, σε δίσκους. Οι δίσκοι των 78 στροφών που περιέχουν τις πρώτες ηχογραφήσεις της Ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, υπάρχουν μόνο στα χέρια συλλκετών, περίπου δέκα σε όλη την Ελλάδα. Να φανταστείτε ότι νωρίτερα όχι μόνο από τους συλλέκτες, αλλά και από τους ανθρώπους που μετέφεραν αυτά τα γνήσια παραδοσιακά τραγούδια σε δίσκους 78 στροφών, όπως ο Νίκος Καρακώστας, υπήρξαν άνθρωποι που ήξεραν μουσική και προσπάθησαν να τα διασώσουν, μεταφέροντάς τα σε νότες γραμμένες στην βυζαντινή μουσική και στην ευρωπαϊκή. Υπάρχουν τέτοιες παρτιτούρες. Ο πατέρας του Σπύρου Περιστέρη, για παράδειγμα, του διευθυντή της Columbia, που ήταν γιατρός και ήξερε μουσική, πήρε στα μέσα του 1900 τέτοια τραγούδια και τα αποτύπωσε με βυζαντινές νότες.Λ.Κ.: Πώς ηχογραφήθηκαν τα τραγούδια στην Αμερική; Σ.Τ.: Oι Έλληνες οργανοπαίκτες, πρακτικοί ή περισπούδαστοι, που δούλευαν στα μαγαζιά που παιζόταν ελληνική μουσική ήξεραν κάποια τραγούδια. Άκουγαν όμως και άλλα όταν έρχονταν στο κέφι και τραγουδούσαν τα τραγούδια της ιδιαίτερής τους πατρίδας οι πελάτες του μαγαζιού και αυτό το γεγονός έκανε τους οργανοπαίκτες να τους προτείνουν να τα ηχογραφήσουν. Έτσι έγιναν αυτές οι ηχογραφήσεις και υπάρχουν πολλά τέτοια τραγούδια με ονομαστούς τραγουδιστές που τα ονόματά τους ακούγονται μέχρι και σήμερα, όπως είναι η Μαρία Παπαγκίκα, και οργανοπαίκτες όπως ο Ανεστόπουλος (κλαρίνο), ο Κυριακάτης (κλαρίνο), ο Σέμσης (βιολί), ο Δραγάτσης ονομαστός με το παρατσούκλι Ογδοντάκης (βιολί). Εκτός από αυτούς που ήταν πολλά χρόνια εγκατεστημένοι στην Αμερική, πήγαιναν και άλλοι οργναοπαίκτες για λίγο, για τρια-τέσσερα χρόνια, οι οποίοι και εκείνοι έδιναν το δικό τους στίγμα και εκείνοι έκαναν ηχογραφήσεις. Λ.Κ.: Στην Ελλάδα πότε άρχισαν να ηχογραφούνται παραδοσιακά τραγούδια;  Σ.Τ.: Μετά το 1910, γιατί πριν δεν υπήρχαν τα μέσα για την καταγραφή δίσκων. Αρχικά κάποιες εταιρείες ηχογραφήσεων που τότε ιδρύθηκαν στην Ελλάδα -η Columbia, η Οdeon- έφτιαχναν το λεγόμενο πρόπλασμα, τη μήτρα, πάνω σε υλικό που ονομαζόταν κερί, το οποίο έστελναν στην Αμερική και αργότερα σε χώρες της Ευρώπης, όπως Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, αλλά και στην Κωσταντινούπολη και στη Σμύρνη. Εκεί επεξεργάζονταν το υλικό και κατόπιν γινόταν η παραγωγή των δίσκων. Οι λεγόμενες πλάκες των 78 στροφών που επέστρεφαν στην Ελλάδα και διατίθεντο στο εμπόριο. Αργότερα βέβαια, η όλη διαδικασία γινόταν εξ' ολοκλήρου στην Ελλάδα.Πρέπει όμως να τονίσουμε ότι η όλη αυτή διαδικασία των ηχογραφήσεων ήταν πολύ επίπονη, γιατί έπρεπε το τραγούδι να γραφτεί στο πρόπλασμα χωρίς κανένα λάθος, μονομιάς. Το υλικό κόστιζε πάρα πολύ κι έτσι άμα γινόταν ένα λάθος, ή έπρεπε να σταματήσουν και να πετάξουν αυτό που είχαν γράψει, ή να συνεχίσουν ως το τέλος σαν να μην έγινε αυτό το λάθος. Δεν υπήρχε τότε η δυνατότητα να σταματήσουν τη διαδικασία ηχογράφησης, όπως γίνεται σήμερα. Έτσι, όπως είναι φυσικό, ηχογραφήθηκαν αρκετά λαθάκια τότε τα οποία ακούμε σήμερα σε αυτές τις πλάκες. Αυτό είναι ένα από τα στοιχεία της ομορφιάς αυτών των δίσκων. Λ.Κ.: Μιλήστε μας για τον Νίκο Καρακώστα, τον ξακουστό κλαρινίστα, και το έργο του.  Σ.Τ.: Ο Νίκος ή Νικόλας Καρακώστας, όπως ήταν γνωστός, γεννήθηκε στην Κρανιά ή στον Κλεινοβό, στην περιοχή Ασπροποτάμου του νομού Τρικάλων, το 1881 ή 1885 και πέθανε το 1955. Οι γνώμες για τον τόπο γέννησής του και όσα αφορούν εκείνον διχάζονται, διότι έχουν γίνει κατά καιρούς πολλές προσπάθειες να μάθουμε περισσότερα στοιχεία από τα παιδιά του, που είναι στρατιωτικοί και γιατροί, όμως δεν θέλουν να μιλήσουν για τον πατέρα τους. Ο Νίκος Καρακώστας ήταν τσαρουχοποιός, όπου όμως πήγαινε, ότι και αν έκανε, είχε το κλαρίνο από κοντά. Στην αρχή είχε μια φλογέρα. Αυτοδίδακτος μουσικός ήταν. Ο πατέρας του έπαιζε βιολί στα πανηγύρια.Δίδαξε πολλούς στο κλαρίνο. Κάποιοι από αυτούς έγιναν ξακουστοί κλαρινίστες μετέπειτα, όπως ο Τζάρας, ο ξάδελφός του και κάποιος Καρράς, ο οποίος έκανε και αυτός σε μικρή έκταση δισκογραφία και μάλιστα σε ένα δίσκο ακούγεται να φωνάζει η τραγουδίστρια: "Γεια σου Καρρά, τσιράκι του Καρακώστα!". Και Τρικαλινούς έχει διδάξει ο Καρακώστας, όπως ο σημερινός Σωτήρης Σγούρος, ο πανελληνίως γνωστός κλαρινίστας. Πρέπει να ξέρετε ότι τότε τα μαθήματα δεν ήταν όπως σήμερα. Δεν κάνανε μάθημα με τις ώρες. Ήταν βιοπαλαιστές οι άνθρωποι, πλανόδιοι μικροπωλητές, ή ακόμα και λουστράκια στον Πειραιά, μικρά παιδάκια που αγαπούσαν όμως την πατρίδα τους και την παράδοσή της. Έπρεπε λοιπόν να το θέλει η ψυχή τους για να μάθουν. Πολλοί δε συμβουλεύονταν τον Καρακώστα άμα ήθελαν να αγοράσουν κλαρίνο. Τώρα μπαίνουμε σε λεπτομέρειες, αλλά πιστεύω είναι σημαντικές. Λ.Κ.: Ο Καρακώστας λοιπόν άρχισε να παίζει όπως όλοι οι παραδοσιακοί οργανοπαίκτες στα πανηγύρια και στους γάμους; Σ.Τ.: Βέβαια. Αυτόν έπαιρναν όσοι ήθελαν το κάτι άλλο στους γάμους, τα βαφτίσια, τα πανηγύρια. Από ένα σημείο και μετά είχε πάει στο Δομοκό. Εκεί εξελίχθηκε. Κάποια στιγμή έγινε περιζήτητος και τον κάλεσαν να πάει να παίξει στο κέντρο παραδοσιακής μουσικής της Αθήνας, τον φημισμένο "Έλατο". Ο Έλατος ήταν ιστορικό κέντρο, είχε μόνο δημοτικούς καλλιτέχνες και από κει περάσανε όλα τα μεγάλα ονόματα της δημοτικής μουσικής. ήταν στην οδό Γ' Σεπτεμβρίου, στην πλατεία Λαυρίου. Λοιπόν στον Έλατο ο Καρακώστας άφησε εποχή. Όταν μάθαινε ο κόσμος ότι ο Καρακώστας έπαιζε εκεί, πήγαιναν πάση θυσία. Ήταν φίρμα μεγάλη. Και ήταν ο μόνος από τους διάσημους παραδοσιακούς οργανοπαίκτες της εποχής του, τον Ανεστόπουλο, το Γιαούζο, το Σταμέλο, τον Καραγιάννη, τον Κουτσόπουλο, τον Κυριακάτη, που δεν πήγε στην Αμερική. Λ.Κ.: Ποιό ήταν το στοιχείο του παιξίματός του που τον ξεχώριζε από τους άλλους καλλιτέχνες;  Σ.Τ.: Το παίξιμό του ήταν το κάτι άλλο και διακρινόταν από των υπολοίπων. Τα πλαίσια της δημοτικής μουσικής είναι αυστηρά. Όπως λένε οι μουσικοί, όταν παίζεις σε ένα μουσικό δρόμο (μείζονα ή ελάσσονα κλίμακα) αυτόν ακολουθείς μέχρι το τέλος του τραγουδιού. Ο Καρακώστας, όχι πως το επεδίωξε, έτσι του βγήκε, ξεκινούσε από ένα μουσικό δρόμο και στην πορεία άλλαζε, χωρίς να χαλάει το τραγούδι. Είναι φοβερά δύσκολο αυτό. Γι' αυτό τον έλεγαν και μινοροματζόρε.Ο αυτοσχεδιασμός του επίσης ήταν το κάτι άλλο. Στο τέλος κάθε τραγουδιού, όταν σταματάει το κυρίως μέρος, τότε ο σολίστας κάνει ένα βέρσο, ένα ταξίμι, ένα σόλο. Αυτά για να τα κάνεις χρειάζεται φαντασία, δεν μπορεί ο οποιοσδήποτε. Εκεί φαίνεται όλη η αξία και επιδεξιότητα του οργανοπαίχτη. Και να ξέρετε ότι εκεί στηρίζεται η παραδοσιακή μας μουσική. Τα άλλα μέρη του κάθε τραγουδιού μπορεί να προσομοιάζουν με άλλη μουσική, ακόμα και από άλλη χώρα. Παρθενογένεση στη μουσική, όπως είπε και ο Χατζηδάκις, δεν υπάρχει. Στο σόλο όμως, αυτό δεν γίνεται ποτέ. Σε αυτό ο Καρακώστας ήταν άπαιχτος. Εκεί δήλωνε καταλυτικά την δημοτικότητα του τραγουδιού και την ελληνική του παράδοση. Από την άλλη, το στυλ και ο ρυθμός του ήταν διαφορετικός. Ήταν αλέγκρος, γρήγορος, με πολλούς δακτυλισμούς, αλλά όχι περιττούς, παρά μόνο εκεί που χρειαζόταν και όχι σε όλα τα τραγούδια. Είχε λοιπόν πηγαία έμπνευση για το παραδοσιακό τραγούδι. Έπαιζε με πάθος. Μετά ο Καρακώστας έπαιζε με πανελλήνιο μοτίβο και ηχόχρωμα. Έπαιζε πανελλήνια. Λ.Κ.: Πρακτικά τι σημαίνει αυτό; Σ.Τ.: Ότι έπαιζε με πανελλήνιο στυλ. Έπαιζε τραγούδια της Θεσσαλίας φυσικά, αλλά έπαιζε και τα λεγόμενα πανελλήνια τραγούδια, όπως η "Ιτιά", η "Καραγκούνα", "Ένας Αητός" κτλ. Αυτά που μπορεί να ακούσει κάποιος στην Κρήτη ή στο Καστελόριζο και να τα αναγνωρίσει. Είχε αυτή την ευχέρεια ο Καρακώστας να παίζει τα τραγούδια όλων των περιοχών της Ελλάδας και να τους δίνει ζωή με το κλαρίνο του. Τόσο τα Θεσσαλιώτικα, όσο τα Ηπειρώτικα, τα Πελοποννησιακά και άλλων περιοχών. Ακόμα και νησιώτικα είχε παίξει, με τραγουδίστριες προπολεμικές, όπως η Ρόζα Εσκενάζυ. Αυτό δεν μπορούσε να το κάνει ο καθένας. Ο κάθε κλαρινίστας έπαιζε τα τραγούδια του τόπου του με επιτυχία. Όχι όλης της Ελλάδας. Γι' αυτό ο Νίκος Καρακώστας είναι μοναδικός και πανελλήνιος. Λ.Κ.: Και μέσα στη δισκογραφία του διέσωσε όχι μόνο Θεσσαλικά παραδοσιακά τραγούδια, αλλά τραγούδια και από άλλα στεριανά μέρη της Ελλάδας. Σ.Τ.: Βεβαίως ναι. Από όλα τα μέρη της Ελλάδας. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν την εμβέλεια αυτού του ανθρώπου, αυτού του ταλέντου. Λ.Κ.: Πιστεύετε ότι το όνομα του Νίκου Καρακώστα πρέπει να συμπεριληφθεί στα ονόματα των μεγάλων λαϊκών δημιουργών που γέννησαν τα Τρίκαλα;  Σ.Τ.: Αναμφίβολα ναι. Πιστεύω ότι πρέπει να σταθεί δίπλα στο όνομα του μεγάλου Βασίλη Τσιτσάνη, του Απόστολου Καλδάρα, του Κώστα Βίρβου, του Μπάμπη Μπακάλη κ.α.Όπως ο Τσιτσάνης είναι πανελλήνιος, έτσι και ο Καρακώστας είναι πανελλήνιος. Όπως εκείνος ξέφυγε από τα στενά όρια του τόπου του, έτσι και ο Καρακώστας ξέφυγε από τα στενά όρια της Θεσσαλίας, με τεράστια επιτυχία. Αξίζει να μπει όχι γιατί γεννήθηκε στα Τρίκαλα, αλλά κύρια γιατί διέδωσε την παραδοσιακή μουσική της Ελλάδας, γιατί ήταν εκείνος που αποτύπωσε σε δίσκους 78 στροφών παραδοσιακά τραγούδια, που σε άλλη περίπτωση θα είχαν χαθεί και δεν θα τα γνωρίζαμε. Δεν θα είχαν φτάσει στις μέρες μας. Οι παλιοί άνθρωποι πεθαίνουν και παίρνουν μαζί τους στον τάφο την ιστορία και την παράδοση κάθε τόπου, το γνωρίζουμε όλοι αυτό. Αν λοιπόν ο Καρακώστας δεν είχε ανακαλύψει αυτά τα τραγούδια από τους παππούδες και τις γιαγιάδες του τέλους του 1800 και στις αρχές του 1900 και δεν τα είχε γραμμοφωνήσει, πώς εμείς σήμερα θα μιλάγαμε για αυτά τα αυθεντικά τραγούδια; Και έχει μεγάλη δισκογραφία ο Καρακώστας, από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα, αν όχι την πρώτη σε αριθμό εγγραφής παραδοσιακών δίσκων 78 στροφών προπολεμικά. Να γιατί αξίζει να συμπεριληφθεί το άνομά του στους μεγάλους μας λαϊκούς δημιουργούς. Γιατί μας άφησε μεγάλη μουσική κληρονομιά με τραγούδια που σήμερα θα ήταν στον τάφο μαζί με εκείνους που τα ήξεραν εκατό και διακόσια χρόνια πριν. Μετά δεν πρέπει να ξεχνάμε και το μεγάλο ταλέντο, για το οποίο μιλήσαμε πριν. Λ.Κ.: Πώς ξεκίνησε τη δισκογραφία, αυτή που σήμερα είναι δυσεύρετη και υπάρχει μόνο στα χέρια λίγων συλλεκτών; Σ.Τ.: Ότι άκουγε στο χωριό του και στην περιοχή του Ασπροποτάμου από τα πανηγύρια και τις κοινωνικές εκδηλώσεις, ότι άκουγε στην περιοχή του Δομοκού, που έμεινε αργότερα, ότι άκουγε στον "Έλατο" που δούλεψε μετέπειτα, από τους πελάτες που έρχονταν στα κέφια και πιάνανε τα τραγούδια της ιδιαίτερης πατρίδας τους, το αποτύπωνε στο μυαλό του και μετά το έκανε δίσκο. Μιλάμε για τραγούδια που γραμμοφωνήθηκαν τη δεκαετία του '30. Εκείνα δηλαδή που μας ήρθανε κατ' ευθείαν από τις ρίζες του λαού, από την ψυχή, την καρδιά, τις λύπες, τις χαρές, τους θρήνους, τα βιώματά του. Εκείνα δεν είχαν υπογραφή κανενός, πέρα από του λαού. Τα τραγούδια που γραμμοφωνήθηκαν μετά το 1940 είναι και εκείνα παραδοσιακά, αλλά είναι πια γραμμένα από κάποιο άτομο που συνέχισε την παράδοση. Η διαφορά νομίζω είναι εμφανέστατη. Λ.Κ.: Πώς έφτασε αυτός ο θησαυρός με τους δίσκους 78 στροφών στα χέρια σας;  Σ.Τ.: Συμπτωματικά θα έλεγα, από αγάπη για αυτό το είδος τραγουδιού και μουσικής. Από το δημοτικό σχολείο άρχισα να ασχολούμαι με την παραδοσιακή μουσική και το τραγούδι. Ο πατέρας μου έπαιζε βιολί. Έδωσε λοιπόν μια μέρα σε μένα και τον αδελφό μου ένα λαούτο και μας είπε να μάθουμε να παίζουμε. Ήταν φτωχός άνθρωπος, βιοπαλαιστής, πλανόδιος μικροπωλητής ο πατέρας μου και μας είπε: "Εγώ δεν έχω λεφτά για να σας σπουδάσω. Τι να σας κάνω; γιατρούς για δικηγόρους; Να πάτε να μάθετε όργανα να παίζετε". Έτσι έμαθα να παίζω παραδοσιακά μουσικά όργανα και να τραγουδάω. Μετά σπούδασα χωρίς ποτέ να αφήσω στην άκρη αυτή τη μουσική. Όταν πήγα το 1969 ως αγροτικός γιατρός στη Μεσοχώρα Τρικάλων και ήμουν υπεύθυνος και για τα γύρω χωριά, άκουγα τους χωρικούς να τραγουδάνε αυτά τα τραγούδια ή ακόμη και να τα παίζουν με γραμμόφωνα. Μου άρεσαν πολύ. Έτσι άρχισα να αγοράζω και να συλλέγω αυτούς τους δίσκους. Πολλοί δε από αυτούς ήταν παραπεταμένοι.Λ.Κ.: Διασώσατε λοιπόν εις γνώσιν σας αυτόν τον πλούτο. Σ.Τ.: Μέσα σε εκείνους τους δίσκους είδα ότι υπάρχει ένα κομμάτι ψυχής της Ελλάδας. Μιλάμε για τραγούδια που βγήκαν από τον ίδιο το λαό. Τότε που ο ελληνικός λαός είχε την τουρκοκρατία στον ώμο του, και αναγκαζόταν ένεκα των δεινών της τυρρανίας, να βγάλει κλέφτικα και δημοτικά τραγούδια. Ερχότανε από την μητέρα και τον πατέρα τους, από τους παππούδες και τους προπαππούδες τους. Έπρεπε λοιπόν να διασωθούν. Να συλλεγούν και να διασωθούν. Έτσι άρχισα να μαζεύω αυτές τις πλάκες. Έτσι αρχίζουν πάντα οι συλλογές. Από αγάπη και αίσθημα παρακαταθήκης. Ακόμα και όταν δεν μπορούσα να αγοράσω ένα δίσκο, τον δανειζόμουν και έγραφα σε κασσετόφωνο τα τραγούδια του. Λ.Κ.: Πόσος πλούτος από αυτούς τους δίσκους υπήρχε Κε Τόγελε τότε στα χωριά των Τρικάλων; Σ.Τ.: Μεγάλος πλούτος. Και χάθηκε επίσης πολύς. Αυτές τις πλάκες στις οποίες αναφερόμαστε εμείς σήμερα, δεν τους έδινε σημασία τότε ο κόσμος. Ή τις πετούσε ή τις είχε παραπεταμένες σε καμιά κουζίνα ή κοτέτσι. Μετά άρχισαν οι συλλέκτες να τις μαζεύουν, να τις ξεσκονίζουν και να τις φυλάσσουν σαν κόρη οφθαλμού. Λ.Κ.: Εκτός από το υλικό των δίσκων, τι άλλο θα περιλαμβάνει το Μουσείο Παραδοσιακής Μουσικής που προτείνατε στον ΠΟΔΤ; Σ.Τ.: Ότι έχει σχέση με τον Καρακώστα, από φωτογραφίες και άλλα. Επίσης με την ίδρυση του μουσείου θα προσπαθήσουμε να φέρουμε στα Τρίκαλα το κλαρίνο του. Σημασία έχει να γίνει η αρχή. Μετά το υλικό θα εμπλουτιστεί. Εκείνο που πρέπει να τονιστεί είναι ότι μπορεί η ίδρυση αυτού του μουσείου να φέρει το όνομα του Νίκου Καρακώστα, αλλά θα φιλοξενεί και όλο το υλικό που υπάρχει για τους παραδοσιακούς οργανοπαίκτες της περιοχής. Λ.Κ.: Πώς προέκυψε η πρότασή σας στον ΠΟΔΤ για την ίδρυση ενός μουσείου παραδοσιακής μουσικής, από τα ελάχιστα που υπάρχουν στον ελλαδικό χώρο;  Σ.Τ.: Κατ' αρχήν δεν προέκυψε τώρα, αλλά πριν από τριάντα χρόνια. Κοιτάξτε, στην Ελλάδα καλό θα είναι, εκτός από την τιμή που κάνουμε στους λαϊκούς δημιουργούς, να κάνουμε και την τιμή στους παραδοσιακούς οργανοπαίκτες. Όπως στην Σαλαμίνα, για παράδειγμα, που μια μεγάλη οδός έχει το όνομα του Παπασιδέρη, του μεγάλου παραδοσιακού τραγουδιστή που τα περισσότερα τραγούδια του τα τραγούδησε με κλαρίνο τον Νίκο Καρακώστα.Πιστεύω ότι στα Τρίκαλα, εκτός από την τιμή που κάνουμε στον Βασίλη Τσιτσάνη, με την ίδρυση του μουσείου στο όνομά του, που περιλαμβάνει όλους τους μεγάλους μας μουσικούς δημιουργούς, καλό θα είναι να δημιουργηθεί ένα μουσείο και για τους παραδοσιακούς μας οργανοπαίκτες. Τα ρεμπέτικα και λαϊκά τραγούδια και μουσική πάτησαν πάνω στην παραδοσιακή μουσική και δημιουργήθηκαν. Η παραδοσιακή μουσική προϋπήρχε. Όταν λοιπόν τα Τρίκαλα γεννήσανε ένα τέτοιο ταλέντο παραδοσιακής μουσικής όπως ο πανελληνίως γνωστός Νίκος Καρακώστας, γιατί να μην δημιουργήσουμε ένα μουσείο με το όνομά του; Ας μην ξεχνάμε ότι όπως ο Βασίλης Τσιτσάνης άνοιξε δρόμο στο ελληνικό λαϊκό τραγούδι, ο Νίκος Καρακώστας άνοιξε δρόμους στο ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι, αφού πρώτα το διέσωσε. Ένας Τρικαλινός λοιπόν άνοιξε επίσης δρόμο για την ελληνική μουσική. Αντιλαμβάνεστε τη σημασία αυτού; Λ.Κ.: Τι σημαίνει για εσάς το γεγονός ότι η πρότασή σας για την ίδρυση μουσείου παραδοσιακής μουσικής με προεξέχοντα το Νίκο Καρακώστα έγινε δεκτή στον ΠΟΔΤ; Σ.Τ.: Είναι μια μεγάλη ηθική ικανοποίηση για μένα και θεωρώ ότι οι προσπάθειές μου τόσα χρόνια για την διάσωση αυτού του πλούτου δεν πήγαν χαμένες. Έστω ύστερα από τριάντα χρόνια κι ας μίλησα σε κάθε δημοτική αρχή για την ίδρυση του μουσείου αυτού. Λ.Κ.: Γιατί πέρασε τόσος καιρός ώστε η πρότασή σας να γίνει δεκτή από τον ΠΟΔΤ; Σ.Τ.: Θα πω ένα πράγμα που το ακούω να το λένε κάθε μέρα και το λέει ο πολύς ο κόσμος που ενδιαφέρεται για τον πολιτισμό. Ο κάθε δήμαρχος προτιμά περισσότερο το τσιμέντο και το αμμοχάλικο, παρά τα πνευματικά πράγματα. Πιστεύω ότι τα πνευματικής εμβέλειας και σημασίας πράγματα σε ένα δήμο, δεν πρέπει να τα αφήνουμε ανεκμετάλλευτα. Λ.Κ.: Τι εννοείτε; Σ.Τ.: Εκτός του αρχείου του δικού μου έχω σχέσεις και με άλλους συλλέκτες ανά την Ελλάδα. Σε μια κουβέντα που είχα με κάποιους από αυτούς, μου είπαν ότι και εκείνοι προσφέρονται να δώσουν κομμάτια από τα αρχεία τους ή και όλο το αρχείο τους για το μουσείο παραδοσιακής μουσικής στα Τρίκαλα. Μετά μην ξεχνάτε ότι το υλικό του μουσείου θα χρησιμεύσει στους νέους.Υπάρχουν πολλά παιδιά που ασχολούνται με την παραδοσιακή μουσική. Υπάρχει στα Τρίκαλα μουσικό σχολείο. Υπάρχει στην Άρτα τμήμα παραδοσιακής μουσικής στα ΤΕΙ, υπάρχουν τα Πανεπιστημιακά Τμήματα μουσικής. Πολλά από αυτά τα παιδιά έρχονται σε μένα αλλά και σε άλλους συλλέκτες και ζητάνε δίσκους του Καρακώστα και άλλων καλλιτεχνών από εκείνη την εποχή για έρευνα. Πάντα δίνω τα στοιχεία που μου ζητάνε. Τα αρχειακά υλικά με τους σπάνιους αυτούς δίσκους δεν είναι να μένουν στα συρτάρια των συλλεκτών, αλλά να δίνονται στους νέους για έρευνα, έμπνευση, δημιουργία. Όταν όμως υπάρχει το μουσείο, αντιλαμβάνεστε ότι θα λειτουργεί σαν κέντρο έρευνας για όλη την Ελλάδα αυτό, και θα είναι εδώ στα Τρίκαλα. Λ.Κ.: Θεωρείτε ότι είναι δυνατόν να δημιουργηθεί με αφορμή την ίδρυση του μουσείου αυτού και ένα τμήμα στον ΠΟΔΤ, όπου παραδοσιακοί καλλιτέχνες θα μπορούσαν να διδάσκουν στα παιδιά τις γνώσεις τους; Σ.Τ.: Βέβαίως και χαίρομαι που το λέτε. Αυτή την ιδέα την είχα εκφράσει κάποτε. Έχουμε πολλούς και εξαιρετικούς οργανοπαίχτες στα Τρίκαλα, οι εμπειρίες και οι γνώσεις τους είναι θησαυρός για τους νέους που θέλουν να τις μάθουν. Εκείνοι διατίθενται και αφιλοκερδώς μάλιστα να μεταλαμπαδεύσουν την τέχνη τους, αυτή η οποία, όπως είπαμε, δεν αντιγράφεται ούτε με νότες, ούτε με τίποτε άλλο. Με αφορμή την ίδρυση μουσείου παραδοσιακής μουσικής στα Τρίκαλα, πολλά μπορούν να γίνουν και πολλοί δρόμοι για τους νέους μπορούν να ανοίξουν.  |
--------------------------------------------
Ελεύθερη, Ανεξάρτητη, Δημοκρατική τηλεόραση:
-channel 114news-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου